Rekompensowanie domowego dyżuru pracowniczego

Rozróżnienie na dyżury domowe i inne jest o tyle istotne, że przepisy Kodeksu pracy w znaczący sposób wyróżniają dyżury domowe w kontekście rekompensaty należnej dyżurującemu pracownikowi. „Standardowo” za czas dyżuru, podczas którego pracownik nie wykonywał pracy, przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze równym długości dyżuru, a w razie braku możliwości jego udzielenia – wynagrodzenie, wynikające z osobistego zaszeregowania pracownika, określonego stawką godzinową lub miesięczną (jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony pracownikowi przysługuje 60% wynagrodzenia).

Jednak żadna rekompensata (ani czas wolny ani wynagrodzenie) nie przysługuje za czas dyżuru pełnionego przez:

• pracownika zarządzającego w imieniu pracodawcy zakładem pracy oraz
• każdego innego pracownika – jeśli dyżur był przez niego pełniony w domu.

Rekompensata nie przysługuje jedynie za dyżury pełnione w domu pracownika. W konsekwencji polecenie pełnienia dyżuru w każdym innym miejscu – nie tylko na terenie zakładu pracy – rodzi konieczność zapewnienia pracownikowi czasu wolnego lub wypłacenia za dyżur wynagrodzenia.

Jako dyżur domowy można zakwalifikować te dyżury, w których miejsce faktycznego przebywania swobodnie wybiera pracownik, będąc przy tym zobowiązanym do utrzymywania możliwości nawiązania z nim kontaktu przez pracodawcę (np. dyżur pod telefonem komórkowym).

W wyroku z 13 maja 2009 r. (III PK 8/09, LEX nr 509014) Sąd Najwyższy stwierdził, że o dyżurze domowym przesądza charakter więzi łączącej pracownika z miejscem dyżurowania. W typowej sytuacji chodzi tu o dom lub mieszkanie, które stanowi jego centrum życiowe, jest traktowane przez niego jako miejsce, w którym ma zamiar przebywać stale lub długotrwale.

Nie można uznać za dyżur domowy dyżuru w miejscu, w którym zapewnione są nawet komfortowe warunki wypoczynku (np. pokój hotelowy), lecz nie jest to miejsce, w którym pracownik mieszka, z którym jest powiązany ściśle prywatnie.